 |
10 คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก |
1. มะเร็งต่อมลูกหมากมีอาการอะไรบ้าง?
คนไข้มะเร็งต่อมลูกหมากอาจจะไม่มีอาการอะไรเลย แต่ในกลุ่มบุคคลที่มีอาการอาจจะมีอาการดังนี้
- อาการของระบบทางเดินปัสสาวะ
1. ไม่สามารถถ่ายปัสสาวะได้
2. ปัสสาวะต้องเบ่งนาน และปัสสาวะขัด
3. ปัสสาวะบ่อย โดยเฉพาะเวลากลางคืน
4. ปัสสาวะอ่อนแรง ไม่พุ่ง
5. อาจมีอาการปวด แสบ ระหว่างการถ่ายปัสสาวะ
- มีปัญหาต่อการแข็งตัวของอวัยวะเพศ
- มีเลือดปนในปัสสาวะหรือปนกับอสุจิ
- อาจพบได้ว่ามีอาการปวดบริเวณหลังส่วนล่างหรือต้นขา
- ส่วนใหญ่แล้วมีโรคหลายโรคที่ทำให้เกิดอาการดังกล่าวข้างต้น โดยที่ไม่ใช่มะเร็ง เช่น ต่อมลูกหมากโต ต่อมลูกหมากอักเสบ หรือปัญหาสุขภาพอื่นๆ ผู้ป่วยชายคนใดที่มีอาการดังกล่าว ควรบอกแพทย์เพื่อทำการสืบหาโรคต่อไป
ในปัจจุบันไม่มีใครรู้ว่ามะเร็งต่อมลูกหมากเกิดจากอะไร เรายังไม่สามารถบอกได้ว่าทำไมบางคนถึงเป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ในขณะที่อีกคนไม่เป็น
มีการศึกษาพบว่ามีองค์ประกอบบางอย่างที่มีผลต่อการเกิดมะเร็งต่อมลูกหมาก
1. อายุ :เราพบโรคนี้ในคนสูงอายุส่วนใหญ่มากกว่า 65 ปี ในอายุต่ำกว่า 45 ปี เราพบจำนวนผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากน้อยมาก
2. ประวัติครอบครัว : ถ้ามีพ่อ, พี่ชาย หรือน้องชาย เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก จะทำให้มีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากมากขึ้น
3. เชื้อชาติ : มะเร็งต่อมลูกหมากพบมากในคนแอฟริกันมากกว่าคนผิวขาว แต่จะพบได้น้อยในคนเอเชีย
4. มีเซลล์ที่เปลี่ยนแปลงในต่อมลูกหมาก : ถ้าเนื้อเยื่อในต่อมลูกหมากมีลักษณะ high-grade prostatic ntraepithelial neoplasia (PIN) พบว่าอาจทำให้พบมะเร็งต่อมลูกหมากสูงขึ้น
5. อาหาร : มีการศึกษารายงานออกมาว่าการกินอาหารจำพวกเนื้อสัตว์ ไขมันสัตว์มาก มีโอกาสเป็นมะเร็งต่อมลูกหมากมากกว่าพวกกินอาหารจำพวกพืชผัก
บางครั้งโรคมะเร็งต่อมลูกหมากไม่มีอาการ ดังนั้นโรคมะเร็งต่อมลูกหมากไม่มีอาการ ดังนั้นการสืบค้นโรคนี้มีความจำเป็นโดยเฉพาะในผู้ป่วยมีประวัติมะเร็งต่อมลูกหมากในเครือญาติหรือในผู้ชายอายุ 50 ปีขึ้นไป
ปัจจุบันเรามี การเจาะเลือดดูค่า PSA เพื่อช่วยในการคัดกรองคนไข้ที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ทำให้เราพบคนไข้ที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมากระยะแรกมากขึ้น ซึ่งสามารถรักษาให้หายขาดได้ โดยทั่วไป ค่า PSA ที่สูงนอกจากจะเกิดจากมะเร็งต่อมลูกหมากแล้วยังเกิดได้อีกหลายสาเหตุเช่น โรคต่อมลูกหมากโต โรคต่อมลูกหมากอักเสบ การติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะ การใส่สายสวนปัสสาวะ โดยทั่วไปถ้าค่า PSA สูงเกิน 10 ng/dl โอกาสตรวจพบมะเร็งต่อมลูกหมากมากกว่า 50 % ค่า PSA 4-10 ng /dl โอกาสพบ มะเร็งต่อมลูกหมาก ได้ 20- 30% โดยทั่วไปสำหรับในคนไทยทางแพทย์จะใช้ ค่ามากกว่า 4 ng/ml
โดยทั่วไปแล้วโรคต่อมลูกหมากโตและมะเร็งต่อมลูกหมากมักเกิดในผู้ชายสูงอายุ และอาการของโรคทั้ง 2 กลุ่มนี้คล้ายกันมากทำให้การตรวจค้นมีความจำเป็นอย่างยิ่ง แต่อย่างไรก็ตามโรคทั้ง 2 กลุ่มนี้เป็นคนละชนิดกัน และไม่มีการเปลี่ยนสภาพจากต่อมลูกหมากโตไปเป็นมะเร็งได้ แต่เราอาจพบร่วมกันได้ครับ
โรคมะเร็งหลายชนิดถ้าพบในระยะเริ่มแรกและสามารถหายขาดได้ในโรคมะเร็งต่อมลูกหมาก ก็เป็นเช่นเดียวกันโดยเฉพาะในระยะ1 และ ระยะ 2
7. มะเร็งต่อมลูกหมากมีวิธีการรักษาอย่างไร?
การรักษาสามารถแบ่งได้เป็น 4 กลุ่มคือ
1. การผ่าตัด
2. การฉายรังสี
3. การใช้ฮอร์โมน
4. ติดตามการรักษาอย่างใกล้ชิด
7.1 การผ่าตัดรักษา
- การผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยเอาต่อมลูกหมากออก ซึ่งใช้ในผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะแรก (ระยะ1 และ2)
1.1 การผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยการเปิดผ่านหน้าท้อง
1.2 การผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยการเปิดผ่านบริเวณฝีเย็บ
1.3 การผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยการส่องกล้องผ่านผนังหน้าท้อง
1.4 การผ่าตัดต่อมลูกหมากโดยการส่องกล้องผ่านผนังหน้าท้องโดยการใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด
- ผู้ป่วยอาจมีปัญหาการแข็งตัวของอวัยวะเพศ
- ผู้ป่วยอาจมีการปัสสาวะเล็ด ปัสสาวะราด ในระยะแรกประมาณ 1 ถึง 2 เดือนหลังการผ่าตัด ต่อมาอาการจะค่อยๆ หายไป
- อาจมีการปัสสาวะไม่ออก ถ้ามีการตีบ แคบของท่อปัสสาวะ
7.2 การฉายรังสีการฉายรังสีมีการใช้ในรายมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะแรก แทนการใช้ผ่าตัดในรายที่ผู้ป่วยปฏิเสธการผ่าตัด แต่เรามักนิยมใช้การฉายรังสีในรายที่มีมะเร็งต่อมลูกหมากหลงเหลือจากการผ่าตัด หรือใช้ในรายยะยะท้ายๆ ของโรค เพื่อช่วยลดอาการปวด
มีการฉายแสง 2 วิธีที่ใช้ในมะเร็งต่อมลูกหมาก
1. การฉายรังสีจากภายนอกร่างกาย โดยผู้ป่วยจะได้รับรังสีจากเครื่องกำเนิดรังสีภายนอกร่างกายไปที่ ต่อมลูกหมาก
2. การฝังแร่รังสีเข้าไปในเนื้อต่อมลูกหมาก โดยการใช้แร่รังสีซึ่งเป็นเม็ดเล็กปริมาณหลายเม็ดขึ้นกับขนาด
ของต่อมลูกหมากฝังเข้าไปในเนื้อต่อมลูกหมาก
ผลข้างเคียงจากการฉายรังสี
- ผลข้างเคียงของการฉายรังสีขึ้นอยู่กับปริมาณของรังสีที่ได้รับ ท่านจะรู้สึกเพลียหลังการฉายแสง ซึ่งท่านควรจะพักผ่อนมากๆ
- การฉายรังสีจากภายนอก ท่านอาจจะมีอาการท้องเสีย และมีปัสสาวะบ่อยและแสบขัด ผิวหนังของท่านอาจจะมีอาการเจ็บปวด และแดงขึ้น อาจจะมีขนร่วงเฉพาะที่ได้
- การรักษาโดยการฝังแร่รังสี อาจจะทำให้มีปัสสาวะเล็ด และมีเสื่อมสมรรถภาพทางเพศได้ แต่พบได้ไม่บ่อยนัก
7.3 การรักษาด้วยฮอร์โมน
การใช้ฮอร์โมนในผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมาก มักจะใช้เป็นการรักษาเพิ่มเติมหลังการผ่าตัด หรือในรายที่มะเร็งต่อมลูกหมากระยะแพร่กระจาย
หลักการใช้ฮอร์โมนในการรักษาคือการลดหรือกำจัดฮอร์โมนเพศชาย ซึ่งจะไปทำให้มะเร็งต่อมลูกหมากฝ่อเล็กลง หรือโตช้าลง การกำจัดฮอร์โมนมี 2 วิธีคือ
1. การใช้ยาต้านฮอร์โมน : โดยมียาต้านทำให้อัณฑะไม่สามารถสร้างฮอร์โมนเพศชาย และยาต้านการออกฤทธิ์ของฮอร์โมนเพศชาย
2. การผ่าตัดเอาอัณฑะออก ซึ่งอัณฑะเป็นแหล่งใหญ่ในการสร้างฮอร์โมนเพศชาย โดยมีบางส่วนซึ่งเป็นส่วนน้อยมาจากต่อมหมวกไต
- แพทย์ใช้การรักษาด้วยการลดปริมาณฮอร์โมนเพศชายในกระแสเลือดเพื่อควบคุมและลดการกระจายของมะเร็งต่อมลูกหมากไปยังอวัยวะต่างๆ มะเร็งต่อมลูกหมากส่วนใหญ่จะไม่โตขึ้นเป็นระยะเวลาหลายปี
- ผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นคือ มีการคลื่นไส้อาเจียน มีเต้านมที่โตขึ้น มีความต้องการทางเพศน้อยลง และอาจมีอันตรายต่อตับได้ แต่พบได้ไม่บ่อยนัก และในบางครั้งอาจทำให้กระดูกมีความแข็งแรงน้อยลง
7.4 การเฝ้าดูโรคอย่างใกล้ชิด
- การที่แพทย์ตัดสินใจเลือกวิธีนี้ เพราะโดยธรรมชาติของโรคนี้ การขยายตัวของมะเร็งจะช้า โดยถ้าเจอมะเร็งต่อมลูกหมากในระยะแรกต้องใช้เวลาเกือบ 10 ปี มะเร็งถึงอาจจะลุกลามทำอันตรายต่อผู้ป่วยได้ ทำให้แพทย์เจ้าของไข้ต้องชั่งน้ำหนักระหว่างจะใช้การผ่าตัดรักษาในผู้ป่วยมะเร็งต่อมลูกหมากระยะแรก ในผู้ป่วยอายุมากๆ หรือมีโรคประจำตัวที่รุนแรงและเสี่ยงต่อการผ่าตัดหรือดมยาสลบ
8. การผ่าตัดมะเร็งต่อมลูกหมากแบบส่องกล้องมีข้อดีกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิมอย่างไร?
ในปัจจุบันการผ่าตัดต่อมลูกหมากด้วยการส่องกล้องผ่านผนังหน้าท้อง เป็นไปอย่างแพร่หลาย ซึ่งอาจมาแทนที่ด้วยการผ่าตัดแบบแผลเปิด ซึ่งเราพบว่ามีข้อดีหลายอย่าง เช่น การเสียเลือด การเจ็บปวด น้อยกว่า และด้านแผลก็มีขนาดเล็กกว่า นอกจากนี้ผลจากการผ่าตัดผ่านกล้อง การเก็บเส้นประสาท Cavernous ตลอดจน กล้ามเนื้อหูรูดมีการบาดเจ็บน้อยกว่า
9.การผ่าตัดมะเร็งต่อมลูกหมากโดยใช้หุ่นยนต์คืออะไร
การผ่าตัดรักษามะเร็งต่อมลูกหมาก โดยการใช้กล้องเจาะผ่านหน้าท้อง ซึ่งทำกันอย่างแพร่หลายในปัจจุบันได้รับการยอมรับว่าเป็นวิธีมาตรฐาน ต่อมามีการใช้หุ่นยนต์มาช่วยผ่าตัด โดยใช้หุ่นยนต์ถือกล้อง และมีแขนกลของหุ่นยนต์ช่วยในการผ่าตัด ทำให้แทนที่จะใช้มนุษย์ (แพทย์ผู้ช่วย) ถือกล้องทำให้การผ่าตัดเป็นไปได้ง่ายกว่าโดยที่แพทย์เหนื่อยน้อยลง และใช้เวลาในการผ่าตัดน้อยลง แต่ผลทั่วไปหลังจากการผ่าตัดด้วยกล้องเจาะผ่านหน้าท้องและผ่าตัดด้วยหุ่นยนต์ช่วย ยังไม่แตกต่างกันด้านการควบคุมมะเร็ง และนอกจากนี้การใช้หุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดจะต้องมีค่าใช้จ่ายที่สูงขึ้นตามไปด้วย
10.มะเร็งต่อมลูกหมากมีวิธีป้องกันหรือไม่?
อาการต่อมลูกหมากโตสามารถป้องกันได้ ถ้ารับประทานอาหารที่มีสารเหล่านี้แต่เนิ่น ๆ เป็นประจำ
- สังกะสี เป็นแร่ธาตุที่ช่วยสร้างฮอร์โมนเพศชาย มีมากในเมล็ดฟักทอง อาหารทะเล เช่น หอยนางรม- ไลโคพีน เป็นสารในตระกูลแคโรทีนอยด์ มีมากในมะเขือเทศ ซอสมะเขือเทศ ฝรั่งขี้นก
- เบต้าซิโตสเตอรอล มีสรรพคุณช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือด และป้องกันต่อมลูกหมากโต พบมากในถั่วเหลือง จมูกข้าวสาลี น้ำมันข้าวโพด
- วิตามินอี เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ มีมากในรำละเอียด น้ำมันรำ ธัญพืช ถั่วเหลือง ถั่วแดง ผักกาดหอม เมล็ดทานตะวัน งา น้ำมันถั่วลิสง แต่มะเร็งต่อมลูกหมาก เรายังไม่พบการวิจัยที่แน่นอนเกี่ยวกับการป้องกันการเกิดโรค แต่เราพบว่าการเกิดมะเร็งมักพบในกลุ่มคนที่มักบริโภคอาหารพวกเนื้อสัตว์มากกว่าพวกมังสวิรัติ
เคล็ดลับสุขภาพ สุขภาพใกล้ตัว โรคและการป้องกัน คลิกเลย
โดยรองศาสตราจารย์นายแพทย์วิสูตร คงเจริญสมบัติ
สาขาวิชาศัลยศาสตร์ระบบปัสสาวะ ภาควิชาศัลยศาสตร์
คณะแพทย์ศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น